सप्तसिंधूच्या प्रदेशात वैदिक संस्कृती वाढली, बहरली. या संस्कृतीचे मुख्य वैशिष्ट्य होते यज्ञयाग. वेदकालात यज्ञ संस्था हा समाजाचा अविभाज्य घटक झाला होता. विविध प्रकारचे यज्ञ करून
Category: Blog
शोधयात्रा भारताची #९ – जनापदांचा उदय
गंगोत्रीला उगम पावून कधी अलकनंदा तर कधी भागीरथीच्या रुपात गंगा अवतरते. साठ हजार सगर पुत्रांना आपल्या आगमनाने आणि स्पर्शाने संजीवनी देणाऱ्या गंगेचा प्रवाह आजूबाजूचा प्रदेश
राणी दुर्गावती
गढ मंडलाची दिव्य राणी, राणी दुर्गावती कथा तुझ्या शौर्याची आजही लोक तिथे सांगती चंदेलांची रुपवती कन्या असे शूर वीर गोंड राजा दलपतशहाला मनी मानीला वर
शोधयात्रा भारताची #८ – नवनिर्मिती
जुलै १९४७. भारताला स्वातंत्र्य मिळणार आणि तेही १५ ऑगस्ट रोजी हे एव्हाना निश्चित झाले होते. स्वतंत्र देशांकडे कार्यभार हस्तांतर करण्याची तयारी ब्रिटिश सरकारने सुरू केली
शोधयात्रा भारताची #७ – आर्य कोण होते?
मॅक्स मुल्लर हा जर्मन scholar. म्हणजे जन्म आणि शिक्षण जर्मनीमध्ये. त्यानंतर इंग्लंड मधल्या ऑक्सफर्ड युनिव्हर्सिटी मध्ये प्रोफेसर म्हणून जबाबदारी. आणि कार्यक्षेत्र संस्कृत भाषा, वेद, भारतीय
शोधयात्रा भारताची #६ – सरस्वती सिंधू संस्कृतीचा अंत
सरस्वती सिंधू संस्कृतीच्या निर्मितीची रहस्ये उलगडताना तिच्या अंताची कारणे रहस्ये बनून समोर आली. एवढ्या प्रगत संस्कृतीची पायाभरणी करणारे आणि त्या संस्कृतीला वैभवाच्या कळसाला नेणारे हे
सरस्वती-सिंधू – खेळ आणि खेळणी
सरस्वती-सिंधू संस्कृतीची वैशिष्ठ्ये अशी– आखणी करून बांधलेली नगरे, नगरांना असलेली तटबंदी, त्यामधील काटकोनातील रस्ते, दोन किंवा तीन मजली घरे, घराघरात संडासची सोय, सांड पाण्याचा भुयारी
राणी दुर्गावती
१६ व्या शतकात भारतात अनेक स्थित्यंतरे घडत होती. १३ व्या शतकात इल्तुतमिश भारतात आल्यापासून भारताच्या निरनिराळ्या भागात मुस्लिम आणि हिंदू राज्यांचा संमिश्र कारभार चालू होता.
शोधयात्रा भारताची #५ – सरस्वती – सिंधू संस्कृतीचा अंत
प्र या महिम्ना महिनासु चेकिते द्युम्नेभिरन्या अपसामपस्तमा। रथ इव बृहति विभवने कृतपस्तुत्या चिकितुषा सरस्वती।। अतीव तेजस्वी, अत्यंत शोभायमान आणि सौंदर्यसंपन्न, रथाप्रमाणे वेगाने धावणाऱ्या आणि नद्यांमध्ये
शोधयात्रा भारताची #४ – सरस्वती-सिंधूची कला आणि अभिरुची
कला ही मोठी मनोरंजक गोष्ट आहे. अदृश्य असणाऱ्या तरीही जाणवणाऱ्या अनुभूतीला दृश्य स्वरूपात साकारणे म्हणजे कला. मग ते ऋग्वेदामधून येणारे उषस् सूक्त म्हणजे पहाट समयाचे
वेदांत रोगजन्तु शास्त्राविषयीची माहिती
आजच्या कोरोना व्हायरस – कोविद १९ अनुषंगाने अचानक श्री सातवळेकरांचे पुस्तक मिळाले. हे पुस्तक वाचून जी माहिती मिळाली ती मी इथे थोडक्यात मांडली आहे. २०
शोधयात्रा भारताची #३ – सरस्वती सिंधू संस्कृती
आसिंधु सिंधुपर्यँता यस्य भारतभूमिका। पितृभू: पुण्यभूचैव स वै हिंदुरिति स्मृत:।। या श्लोकात उल्लेख असणारी सिंधू नदी ही प्रत्येक भारतीयाला वंदनीय आहे. याच नदीच्या काठी भारतीय
शोधयात्रा भारताची #२ – पुरातत्वखात्याची कुळकथा
सन १९२१. एव्हाना ब्रिटिश राज्याचा अंमल पूर्ण भारतात पक्का झाला होता. टपालसेवा, तारसेवा आणि रेल्वे सेवा यांच्या आधारावर ब्रिटिशांनी भारताचा कानाकोपरा एकमेकांशी जोडायला सुरुवात केली
शोधयात्रा भारताची #१ – भीमबेटका
सन १९५७. दिल्लीहून निघालेली एक रेल्वे भोपाळच्या दिशेने वेगात निघाली होती. या गाडीचा वेग भोपाळ स्टेशन येण्याआधी थोडा कमी झाला होता. आणि अचानक त्या गाडीतून
रँडला का मारले?
PC – Damodar Hari Caphekar portrayed in VandeMataram Calendar. सध्या अचानक अनेकांना ब्रिटीश अधिकारी रँडचा पुळका आला आहे. यावर दोन-तीन लेख वाचनात आले. या सर्व
संस्कृती #५ – जतन आणि संवर्धन
सांस्कृतिक वारसा या मालिकेतला शेवटचा भाग. वारसा म्हणजे काय इथून सुरवात केली. आज वारश्याचे जतन आणि संवर्धन का गरजेचे आहे या विषयी. तेजोमय भारत वर
संस्कृती #४ – दिवेलागण
करोना मुळे पुन्हा एकदा आपल्याला आपल्या संस्कृतीची महती कळू लागली आहे. बाहेरून आल्यावर तोंड हातपाय धुणे. कपडे बदलणे हे पुन्हा शिकत आहोत. याचीच पुढची स्टेप
संस्कृती #३ – बाळाचा वारसा
बाळावरचे संस्कार … बारसे, बडबडगीते आणि अंगाई. भाषा, म्हणी, गाणी, आणि गोष्टीच गोष्टी! दीपाली पाटवदकर आणि मित्रा देसाई यांच्या कडून …
भारतीय दर्शन परिचय – बौद्ध दर्शन
इतिहास बौद्ध धर्म संस्थापक सिद्धार्थ गौतम बुद्ध यांचा जन्म शाक्य वंशात झाला. उत्तर बिहारमध्ये कपिलवस्तु येथे शाक्य वंशाचे राज्य होते. राजा शुद्धोदन व राणी मायावती
पंढरीची वारी
वारकरी, वारी, विठ्ठल हे शब्द ऐकले की अभंग हा शब्द आपोआप आठवतो. काय आहेत हे अभंग? यांचं वारकऱ्यांसोबत नक्की काय नातं असतं? वारकऱ्यांच्या आयुष्यात यांना
